Les feuilles mortes – bài hát về tình yêu tuổi trẻ

Les feuilles mortes – Autumn leaves

Duy Lộc

jacques prévert

 Năm 1945, đạo diễn Pháp Marcel Carné rất yêu thích vở ballet “Cuộc hẹn” (Le Rendez-vous) của Roland Petit và có ý định chuyển thể thành một bộ phim nên đã nhờ nhà thơ Jacques Prévert viết kịch bản và đặt lời cho bản nhạc nhạc sĩ Joseph Kosma đã soạn cho các diễn viên múa.

Trong bộ phim ra mắt năm 1946 với cái tên “Những cánh cửa của đêm tối” (Les portes de la nuit), một bộ phim thất bại hoàn toàn về doanh thu, hai nhân vật chính Diego (Yves Montand đóng) và Malou (Nathalie Nattier đóng) chỉ hát vài câu trong bản nhạc của Joseph Kosma do Jacque Prévert đặt lời dưới nhan đề “Les feuilles mortes” (Lá rụng) và ai cũng ngỡ nó sẽ nhanh chóng bị lãng quên như bộ phim, nhưng điều bất ngờ là ca từ thấm đượm chất thơ của Jacques Prévert và giai điệu cuốn hút đã giúp cho nó có được một đời sống độc lập với bộ phim và đạt được thành công rực rỡ suốt nhiều năm sau đó.

Cho đến nay, người ta vẫn cho rằng nam diễn viên Yves Montand là người đầu tiên trình bày “Les feuilles mortes” như một ca khúc độc lập với câu chuyện được kể trong bộ phim “Những cánh cửa của đêm tối” và sau đó nữ ca sĩ Marianne Oswald hát phiên bản bằng tiếng Đức.

Năm 1949, nhạc sĩ Mỹ Johnny Mercer dịch lời thơ của Jacques Prévert sang tiếng Anh với nhan đề “Autumn leaves” (Lá thu) và ca khúc này lại bắt đầu một đời sống mới, dần dần trở thành một nhạc phẩm kinh điển của dòng nhạc jazz.

Ca từ của “Les feuilles mortes” là lời tâm sự của một người đàn ông với người yêu của “những ngày hạnh phúc”, thuở hai người còn ở bên nhau, cùng nghe một khúc hát cũng thiết tha như tình cảm dành cho nhau, thấy cuộc sống ở chung quanh thật tươi đẹp và nắng vàng thật rực rỡ. Thế rồi cuộc sống đã làm cho hai người phải chia lìa thật âm thầm, lặng lẽ, gió lạnh giá của mùa đông đã về, nhưng ở nơi thẳm sâu trong tâm hồn của người đàn ông, “tình yêu thầm lặng và thủy chung vẫn nở nụ cười rạng rỡ tạ ơn cuộc sống” và còn lại mãi hình ảnh cô gái xinh đẹp không thể nào quên.

Lời của Jacques Prévert, tạm dịch nghĩa:

Anh mong rằng kỷ niệm đôi ta Sẽ đọng mãi trong tâm hồn hai người Những niềm vui và biết bao hạnh phúc Ôi cuộc đời thưở ấy đẹp sao. Mặt trời rực sáng hơn ngày hôm nay Những chiếc lá khô rụng đầy trước ngõ Ta gom những chiếc lá khô cho vào trong xẻng Em thấy không, anh vẫn chưa quên Ta gom những chiếc lá khô cho vào trong xẻng Cùng niềm vui, hạnh phúc xa xưa Và cơn gió lạnh lùng mang chúng Vào trong đêm tối của lãng quên Em thấy không, anh vẫn chưa quên Bài hát yêu xưa mà em từng hát. Bài hát ấy như cuộc đời chúng ta Cũng đôi lứa yêu nhau tha thiết Cũng bên nhau và đắp xây mộng đẹp Nhưng cuối cùng nào có được bên nhau Họ xa nhau cũng êm ái ngọt ngào Khi biển xoá những dấu chân trên cât Để những đôi tình nhân không còn dấu vết gặp nhau. Hai chúng ta đã từng bên nhau Và cả hai từng yêu nhau tha thiết Cùng bên nhau và đắp xây mộng đẹp Nhưng cuối cùng nào có được bên nhau Họ xa nhau cũng êm ái ngọt ngào Khi biển xoá những dấu chân trên cát Để những đôi tình nhân không còn dấu vết gặp nhau. Ta gom những chiếc lá khô Cùng niềm vui hạnh phúc xa xưa Nhưng tình anh vẫn âm thầm lặng lẽ Luôn bên em với niềm vui đợi chờ Anh luôn thầm cảm ơn cuộc sống Đã cho anh gặp em, ôi người đẹp của anh Hãy nói đi rằng anh phải làm sao Mới có thể quên đi hình ảnh ấy. Cuộc đời thuở ấy đẹp sao Mặt trời rực sáng hơn ngày hôm nay Trong anh, em vẫn thơ ngây Dù anh vẫn còn tiếc nuối Bái hát yêu xưa mà em từng hát Suốt cuộc đời anh vẫn còn nghe…

“Autumn leaves” theo thời gian đã trở thành một ca khúc kinh điển của pop và jazz

Lời tiếng Anh có vẻ đơn giản hơn nhiều, vì phải theo nhạc và cách phát âm. Johnny Mercer dựa theo ý bài thơ của Jacques Prévert đặt lời tiếng Anh, do đó lyrics tiếng Anh không giống với lyrics tiếng Pháp.

The falling leaves drift by my window.

The falling leaves of red and gold.

I see your lips, the summer kisses,

the sunburned hands I used to hold.

Since you went away the days grow long

And soon I’ll hear old winter song

But i miss you most of all my darling

When autumn leaves start to fall

Ca khúc “Autumn leaves” lời tiếng Anh của Johnny Mercer qua giọng hát Paula Cole. Phần cuối lại có scat đúng kiểu của jazz. Paula Cole nổi tiếng từ album “This fire” và sau này là những bản jazz cô hát với tiếng kèn của Chris Botti.